Kultura Chinchorro

Kultura Chinchorro - dr Patrycja Przadka-Giersz

Instytut Archeologii - Uniwersytet Warszawski

12 czerwca 2013

Kultura Chinchorro rozwineła sie w północnym Chile na Atakamie. Jej reprezentanci produkowali narzedzia kamienne, a osady połozone było blisko linii brzegowej. Społecznosc zwiazana była z eksploatacja zasobów morskich. Kamienne i kosciane narzedzia oraz plecionki z bawełny słuzyły jako sieci, do połowów ryb. Jest to pierwszy znany przykład udomowienia bawełny i jej gospodarczego wykorzystania. Kultura znana jest z pierwszych intencjonalnych mumifikacji przeprowadzanych około roku 5000 p.n.e.

Szczytowy rozwój tej kultury nastapił około roku 3000 p.n.e. Z kregu Chinchorro pochodzi 49 odnalezionych intencjonalnie wytworzonych mumii oraz wiele mumii naturalnych. Stanowiskami tej kultury sa m.in. El Morro i Camarones. W Camarones, 100 km południe od Arica, znaleziono mumie dziecka z około roku 3000 p.n.e.

Chinchorro wytworzyli trzy style mumifikacji – czarny, czerwony i styl powlekania błotem. Styl czarny funkcjonował w latach 5000-2500 p.n.e. Czarna barwa pochodziła od manganu, którym pokrywano mumie, zwłaszcza w przypadku mumii dzieci, które zachowywały skóre. Około roku 2500 p.n.e. zaczeło brakowac manganu i styl czarny wyszedł z uzytku. Pojawił sie kolejny styl – styl czerwony, który charakteryzował mumie z okresu 2500-2000 p.n.e. 

Inna cecha wyrózniajaca styl czerwony była maska z uwydatnionymi, zagłebionymi otworami. Otwory na usta i oczy były lekko otwarte, co sprawiało wrazenie czujnosci i niepokoju. Mumie przypominały przedstawienia osób przerazonych. Stylizacja masek moze miec zwiazek z kultem przodków oraz zwyczajem przemawiania przez przodków w trakcie uroczystosci, który był kultywowany w czasach Inków.

Ostatnim stylem mumii kultury Chinchorro były mumie pokrywane glina. Artysci przestali wtedy usuwac narzady z ciał zmarłych, a mumie pokrywane były gruba warstwa gliny i piachu. Glina mocowała mumie do miejsca pochówku. Zwyczaj ten trwał 200 lat, az do upadku kultury Chinchorro. Mumie czarne i czerwone wystawiano na pokaz i wysyłano w podróze, a mumie pokrywane glina były chowane w ziemi. Moze miec to zwiazek z potencjalnym rozwojem chorób.